EN
2017 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne alınan Hıdırellez her yıl 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanır. Baharın gelişini simgeleyen bu özel günde insanlar hayatlarına bereketin dolmasını umut ederler ve doğa canlanmaya başlar. 5 Mayıs akşamından 6 Mayıs sabahına kadar çeşitli kutlama etkinlikleri yapılır. Anadolu’nun hemen her bölgesinde Hıdırellez kapsamında farklı gelenekler uygulanır.
Türk dünyasının mevsimlik bayramlarından biri olan Hıdırellez, İlyas ve Hızır peygamberlerin buluştukları günü ifade eder. Bu iki ismin halk ağzında birleşmesi ile de Hıdırellez ismi ortaya çıkmıştır.
Bahar bayramının nereden geldiği ile ilgili pek çok rivayet mevcuttur. Kaynağının tam bilinmemesi sebebiyle Anadolu’da yapılan kutlamalar farklılık gösterir. Hıdırellez kutlamaları kapsamında uygulanan geleneklerden bazıları şunlardır:
1. Kişisel Eşyaların Su Dolu Çömleğe Atılması
Geleneksel Hıdırellez kutlamaları kapsamında bir kişiye ait olan küpe, kolye ya da yüzük gibi kişisel eşyalar içi su ile doldurulmuş olan çömleğin içine atılır. Bu geleneğin kısmetim açılsın düşüncesine dayandığı söylenir. İçi doldurulan çömlek Hıdırellez gecesi bir gül ağacının dibine bırakılır ve ertesi gün maniler ile çıkarılır. Bu uygulamanın yörelere göre ismi dağara yüzük atma, bahtiyar, baht açma, mantıfar şeklinde değişir.
2. Doğa ile Buluşma
Hıdırellez gelenekleri Anadolu’da en fazla uygulanan gelenekler arasındadır. İnsanların doğa ile buluştuğu bu günde doğanın içinde yürüyüş yapılarak bolluk ve bereket dilenir. Yeşil alanlarda yapılan bu kutlamalar bir nevi doğayla kavuşma ritüeli olarak kabul edilir. Otlarda ve çiçeklerde bulunan bahar tazeliğinin insan vücuduna geçeceğine inanılır.
3. Nar Kırmak
Bolluk ve bereket denildiğinde nar patlatma geleneği akıllara gelir. Nere atılarak patlatılan narın sene boyunca hane sahibine bereket getireceği kabul edilir. Bazı yörelerde ise mayasız yoğurt mayalama geleneği uygulanır. Hıdırellez akşamında ılık sütün içine tahta kaşık koyularak mayalanması sağlanır. Bazı yörelerde ise mayalanma için o günün sabah ezanından sonra bitkilerden toplanan çiy taneleri eklenerek mayalandırılır.
4. Gül Ağacının Altına Dilek Kağıdı
En bilinen Hıdırellez kutlamalarından biri Hıdırellez gecesi dilek yazılı olan bir kağıdı gül ağacının altına dikmektir. Ertesi gün bu kağıt gömüldüğü yerden alınmalı ve suya atılmalıdır. Geleneğe göre bu kağıt suya karışıp gittiğinde dileğin gerçekleşeceği düşünülür.
5. Toprağa Fasulye ve Nohut Ekmek
Anadolu’nun farklı yerlerinde uygulanan ancak çok fazla bilinmeyen bir Hıdırellez kutlaması toprağa fasulye, nohut ekmektir. Ekim işlemi evde yaşayan herkes adına yapılır. Her bir aile bireyi için yedi nohut ve yedi fasulye ekilir. Hıdırellez akşamı yapılan bu gelenek sayesinde o kişilerin kötülüklerden korunacağına inanılır.
6. Ateş Üstünden Atlamak
Hıdırellez kutlamaları incelendiğinde neredeyse her yörede kutlamalarda ateş üstünden atlandığı görülür. Bu davranışın hastalıklara ve kötülüklere iyi geldiği düşünülür. Heyecan dolu atlayış kutlamaya katılanların keyifli ve renkli dakikalar geçirmesini sağlar. Ateşin üzerinden atlarken tehlikeli durum yaşanmaması adına önceden o bölgede önlem almak gerekir. İyilik ve güzellikler getireceğine inanılan bu gelenek Hıdırellez’in herkes için bayram tadında geçmesine katkıda bulunur.
7. Pencereleri ve Kapıları Açmak
Hıdırellez etkinlikleri kapsamında pek çok yerde o günün sabahında evlerin kapıları ve pencereleri açılır. Bunun amacı eve temiz hava ile birlikte bolluğu ve bereketi davet etmektir. İçine bereket dolması için ağılı olan ağılını, sandığını, kilerini, cüzdanını, kesesini, yemek dolabını, ahırı olan ahırını açar. Genel olarak Hıdırellez Günü’nün insanlara refah ve ferahlık getireceği düşünülür. Hıdırellez ile ilgili tüm kutlamalar ve etkinlikler bu düşünce etrafında şekillenir. İlk Adım: Sigorta Teklifi Al!
